Sientífikonan a logra generá energia èkstra atrobe ku fushon nuklear

Sientífikonan a logra generá energia èkstra atrobe ku fushon nuklear

Pa di dos biaha sientífikonan Merikano di Lawrence Livermore National Laboratory a logra generá energia èkstra dor di fushon nuklear. Esaki siguiendo pues un eksperimento den desèmber último. Na e okashon aki e sientífikonan a asta logra generá mas energia èkstra.

E di dos tèst a tuma lugá na kabamentu di yüli. Motibu dikon awor numa nos ta tende di e resultadonan ta dor ku mester a kompará e resultadonan di e dos tèstnan ku otro.

Pa e tèst aki e sientífikonan a dispará 192 laser ku 2 megajoule na energia den un silindro. Esaki ta okashoná un reakshon di fushon den e kombustibel generando asina hopi mas energia ku despues por usa pa generá koriente.

Si siensia logra aselerá e proseso aki, nos ta un paso mas serka di energia relativamente limpi i duradero. Kontrali na fishon nuklear (ku i), fushon nuklear (ku u) no ta laga desperdisio radioaktivo atras. Pero por dura algun dékada ainda promé ku nos por hasi uso masal di fushon nuklear pa konsumo general.

Teleskop James Webb ta kapta imágen impreshonante di Renchi di Neblina

Teleskop James Webb ta kapta imágen impreshonante di Renchi di Neblina

E teleskop James Webb a kapta imágennan impreshonante di e asina yamá Renchi di Neblina, un neblina planetario na un distansha di 2600 aña di lus for di nos. E neblina ta konosí pa su forma di ‘donut’ i kolónan bèrdè i ros klaro. E imágennan ta disponibel riba e website di Universidat di Manchester i mester bisa ku e klaridat di e imágennan ta hopi impreshonante i detayá.

E Renchi di Neblina ta resultado di un strea ku a muri ku despues a laga tur gas ku e tabata tene skapa bai den espasio i kubri e planetanan den serkania. Esei ta splika e forma di e fenómeno. Loke ta hasi e imágennan èkstra interesante ta ku e region interior di e neblina ta hopi skèrpi.

Studiantenan di TU Delft a diseñá eksoskelèt pa pashènt di dwarsleasie

Studiantenan di TU Delft a diseñá eksoskelèt pa pashènt di dwarsleasie

Studiantenan di e Universidat Tékniko di Delft a diseñá un armadura spesial pa yuda pashèntnan di dwarslaesie kana di nobo. Den un vershon anterior ainda tabatin mester di krùk spesial pa hasi esaki posibel, pero esei no ta nesesario mas.

E èksoskelèt, manera ta yama e armaduranan aki, yama MARCH 8. Èksoskelèt ta nifiká literalmente struktura di wesu pafó di kurpa. E konstrukshon ta konektá ku selebro di e usuario pa asina esaki por duna señal pa e kana òf para ketu.

Básikamente e ta brinda un pashènt di dwarslaesie e oportunidat pa partisipá na aktividatnan ku ta rekerí moveshon. Tambe a agregá sensornan ku ta midi e ritmo di kana di e MARCH 8 pa hasi esaki mas komfortabel.

Sientífikonan ta deskubrí strea ku dos kara

Sientífikonan ta deskubrí strea ku dos kara

Sientífikonan a deskubrí un strea ku dos kara. Ta trata di un opheto den espasio ku ta kambiando di elemento. Na un banda e strea ta konsistí prinsipalmente di helium, miéntras e otro banda ta konsistí di hidrógeno. E bon notisia ta ku ta trata di un fenómeno ku por opservá hopi bon pa promé biaha den historia.

Janus, manera sientífikonan a yama e strea, ta un asina yamá enano blanku, un strea ku ta kasi morto i básikamente ta kayendo den otro. E strea ta rekohé hopi lihé i alabes e proseso ta generá hopi kalor i ta subi e densidat di e strea. Segun kálkulonan nos propio solo tambe lo bira un enano blanku aki 5 mil mion aña.

E nòmber Janus ta derivá for di e dios Romano ku mesun nòmber ku ta konosí pa su dos karanan ku ta simbolisá komienso i fin. E luna di yanüari su nòmber tambe ta derivá for di e dios Romano ei.

Sientífikonan rònt mundu ta maraviyá ku e fenómeno aki. Nan no por splika ta kiko ta okashoná e dos karanan aki. Te asina leu tabata konosí ku ora un strea transformá den un enano blanku e elementonan mas pisá ta move pa e núkleo di e strea. Hidrógeno ta e elemento mas leve ku nos konosé. Pa e motibu ei lo e mester tabata notabel riba hinter e superfísie. No ta normal ku hidrógeno ta kompartí espasio ku helium, manera ta pasando ku Janus.

Kisas pues ku tin un vèlt magnétiko desbalansá ku ta okashoná e fenómeno straño aki òf nos lo ta testigu di algu ku no sa pasa normalmente. Mas detaye rondó di e deskubrimentu aki ta publiká den e revista Nature.

Nos por literalmente tende silensio

Nos por literalmente tende silensio

Nos por tende silensio òf nò? Silensio ta hasi sonido òf tin su propio frekuensha? Filósofonan a debatí pa basta siglo riba e pregunta ei, pero awor sientífikonan di John Hopkins University tin un posibel kontesta definitivo: nos ta tende silensio di mesun forma ku nos por tende un sirena di polis, ambulans òf brantwer. E pregunta semper tabata si hende literalmente por tende silensio.

Pa investigá esaki e sientífikonan a usa un asina yamá ilushon auditivo. Esei ta un sonido ku bo orea ta registrá, pero ku nos seleber ta interpretá diferente. E sientífikonan a usa un forma adaptá di un téknika eksistente kaminda un persona ta eksponé na un silensio, siguí pa dos blip kòrtiku i na final un blip djis un poko mas largu. Ounke e dos blipnan kòrtiku ta dura mes largu ku e blip ku un durashon djis un poko mas largu, nos seleber ta laga nos kere ku e último blip ei ta zona mas largu.

Den e investigashon nobo aki e partisipantenan a haña un fragmento di un restorant yen di hende pa tende i ku a keda interumpí di mesun forma pero pues ku silensio na lugá di blip. Meskos ku e experimento original e partisipantenan su seleber a registrá dos silensio kòrtiku i unu un poko mas largu miéntras e durashonnan original di silensio tabata igual na otro. Esaki a kondusí na e konklushon ku nos selebronan ta registrá silensio meskos ku sonido, o sea: nos por literalmente tende silensio.


Posibel choke entre 2 black hole

Posibel choke entre 2 black hole

Sientífikonan a deskubrí olanan di sonido den espasio okashoná pa un choke entre dos black hole na un distansia konsiderabel for di nos. Esaki por ta promé biaha ku ta registrá kreashon di un black hole nobo.

Manera ta konosí black holes ta forma e sentro di un sistema solar i ta konsistí di materia ku un forsa di gravedat asina fuerte ku nada pegá ku e materia aki no ta skapa.

E choke entre e dos ophetonan enorme aki ta asina fuerte ku nan por kambia espasio i tambe tempu. Di momentu sientífikonan ta investigando kiko ta e otro efektonan di e fenómeno spektakular aki.

China ta manda promé siudadano espasio

China ta manda promé siudadano espasio

Pa promé biaha den historia un siudadano Chines a hasi un biahe pa espasio. Ta trata di un dosente universitario for di Beijing ku huntu ku dos taikonouta (manera Chinesnan ta yama nan astronoutanan) a hasi un biahe pa e stashon espasial Tiangong. China a inkluí e siudadano pa studia transporte di karga den espasio.

Na total e buelo pa e stashon a dura 6 ora i segun a keda konfirmá e sientífikonan a yega den bon estado di salú. Esaki ta e di 5 mishon pa Tiangong for di 2021. E planta espasial aki tabata den konstrukshon for di aprel di 2021 i ta 100% operashonal for di kabamentu di aña pasá.

E stashon Tiangong tin vários instrumento sientífiko avansá na bordo pa un operashon ku na total ta kubri kasi 10 aña. Manera ta konosí China tin plannan ambisioso pa hasi mas biahe pa luna a partir di 2030 i ta invirtiendo vários mil mion den e proyekto aki.

Arkeólogonan a deskubrí restu di víktima di erupshon volkániko na Pompeii den aña 79

Arkeólogonan a deskubrí restu di víktima di erupshon volkániko na Pompeii den aña 79

Arkeólogonan a deskubrí restunan di tres persona ku a pèrdè nan bida den e erupshon volkániko di Vesuvio na Pompeii den aña 79. Tambe nan a haña vários pintura di muraya i plafònt ku imágennan di diosnan ku tabata adorá den e tempu ey. Lo ta trata di e restunan di dos hende muhé i un infante ku a buska refugio den un panaderia durante e erupshon.

Den aña 79 despues di Kristu e volkan Vesuvio a drenta den erupshon pegá ku e siudat Napoli. Den e tempu ey Pompeii tabatin alrededor di 3000 habitante. E as volkániko di 2000 aña pasá a kai riba Pompeii konservando asina un gran parti dje siudat i pues e kurpanan di esnan ku a pèrdè nan bida.

Manera indiká tambe a haña vários imágen di diosnan manera Apollo, Poseidon, Daphne i Amymona. Aki dos siman e ministerio di kultura di Italia ta bai presentá e deskubrimentunan na públiko.


Sientífikonan a haña manera pa registrá señalnan den seleber ku ta proba doló króniko

Sientífikonan a haña manera pa registrá señalnan den seleber ku ta proba doló króniko

Un notisia alentador pa hende ku tin doló króniko pa kua no por detektá e kousa òf presensia. Sientífikonan a haña un manera pa registrá señalnan den nos seleber ku ta demostrá ku nos ta sinti un doló króniko, esta un doló ineksplikabel ku no ta pasa. Esaki ta habri un mundu nobo pa tratamentu di doló króniko.

Durante e estudio a traha ku 4 persona ku doló króniko okashoná pa sea un atake serebral òf un amputashon, e delaster ey tambe konosí komo doló fantasma. E dòkternan a usa sonda spesial pa registrá kiko nan seleber ta prosesando i tambe un remote kontrol pa indiká ki ora i kuantu nan ta sinti doló.

Durante e eksperimento a nota sierto patronchi di reakshon den e selebr di e partisipantenan. Asina nan a deskubrí ku nos selebr ta mustra un aktividat diferente ora ta trata di un doló agudo i kòrtiku. Esei ta un indikashon fuerte dikon remedi pa aliviá doló no ta funshoná pa hende ku doló króniko.

Ku e estudio aki por desaroyá formanan nobo di tratamentu pa hende ku doló króniko, pero esaki ta den un estado hopi prematuro ainda. E resultadonan ta publiká den e revista sientífiko Nature Neuroscience.

Histórikamente sernan humano ta sunchi otro riba boka mas tempu ku nos ta kere

Histórikamente sernan humano ta sunchi otro riba boka mas tempu ku nos ta kere

Histórikamente sernan humano ta sunchi otro riba boka pa mustra kariño mas largu ku nos ta kere. Segun un estudio resien publiká den e revista Science e sivilisashon di Mesopotamia di 4500 aña pasá lo tabata hasi esaki kaba, pues mil aña promé ku e sivilisashon di India di 3500 aña pasá.

Te ku aworakí tabata asumí ku ta eynan sunchi riba boka pa amor ta originá. E sientífikonan di Science ta basa nan teoria riba tekstonan di e époka ey na Mesopotamia, kua ta nifiká tera entre dos riu, esta Eufrat i Tigris. Un region ku tabata kubri Irak i partinan di Iran, Siria i Turkia.

E region ta konosí tambe pa hayazgo di e eskrituranan mas bieu ku ta èksistí i ku a kontribuí na loke nos sa awe di e époka ey.

Titanic kaptá kompletamente ku teknologia nobo

Titanic kaptá kompletamente ku teknologia nobo

Sientífikonan a usa un téknika nobo pa traha imágennan multidimenshonal di e ruinanan di Titanic. Ku e teknologia aki nan ke haña un idea mas profundo di kiko a pasa eksaktamente den 1921. Segun e investigadónan tin hopi pregunta ku mester rospondé ainda.

E konosido nave ta ubiká na un profundidat di 3800 meter den fondo di Atlántiko. Manera konosí e barku a senk den e aña menshoná durante un biahe di Southampton pa New York despues di dal den un seru di eis. 1500 pasahero a pèrdè nan bida. A deskubrí e ruina pa promé biaha den 1985.

E mayor problema ta ku e barku ta asina grandi ku ta difísil kapta imágen di e ruina kompleto bou di awa. Ku e téknika nobo aki si ta posibel pa traha un komposishon di imágen pa krea unu kompleto di e ruina. E dos partinan di Titanic ta keda na un distansha di 800 meter for di otro i tambe a haña vários artefakto ku tabata na bordo den e espasio ey.

Aña pasá vários barku supmarino a hasi 700 mil grabashon for di tur ángulo pa asina produsí e imágen kompleto di e ruina. Por bisa trankil ku ta trata aki di e proyekto di scanning multidimenshonal bou di awa mas amplio den historia. BBC News tabatin primisia i tabata e promé kanal ku a publiká e imágennan:

Si e video no ta render, klek aki.


Sientífikonan a deskubrí kaminda pa peaton bou di awa den Mar Adriátiko

Sientífikonan a deskubrí kaminda pa peaton bou di awa den Mar Adriátiko

Arkeólogonan a hasi un deskubrimentu spektakular den fondo di Mar Adriátiko, nèt dilanti kosta di Kroasia. Eynan a bin deskubrí un kaminda pa peaton di kasi 7 mil aña. E deskubrimentu a tuma lugá na un isla artifisial bou di awa deskubrí dos aña pasá via satélite na universidat di Zadar. Riba e imágennan a deskubrí un konstrukshon pekuliar bou di awa.

Eynan sientífikonan a haña un konstrukshon di muraya na un profundidat di 4 pa 5 meter bou di superfisie di laman. E isla tabata konektá ku kontinente dor di e kaminda ku nan a deskubrí pues awor. E konstrukshon ta den bon estado ainda dor ku ola di laman ta pèrdè hopi forsa na e sitio. E kaminda ku nan a deskubrí awor ta básikamente intakto.

Probablemente e konstrukshon ta un obra di un pueblo konosí komo Hvar, un kultura ku tabata habitá e region den e époka neolítiko, ku ta karakterisá pa konstrukshonnan di piedra. Probablemente esaki no ta e delaster deskubrimentu.

Ta posibel ku lo deskubrí mas konstrukshon na e sitio ku ta kubrí pa un gran parti pa santu di laman.

NASA ta lansa serie di kontenido titulá ‘Black Hole Week’

NASA ta lansa serie di kontenido titulá ‘Black Hole Week’

NASA a publiká un video nobo ku un splikashon amplio riba kon asina yamá buraku pretu ta yega na nan tamaño. E video ta forma parti di e serie di kontenido ‘Black Hole Week‘, kaminda NASA ta dediká vários artíkulo riba e fenómeno.

Kiko ta un buraku pretu?

  • Nan ta en prinsipio materia, un opheto ku un forsa di gravedat asina fuerte ku nada ta skap’é, ni lus.
  • Nan por apsorbé tur loke ta materia, inkluso strea i planeta.
  • Un buraku pretu por surgi na momentu ku un strea muri siguí pa un imploshon.

Den e video di NASA ta kompará nos propio solo ku otro burakunan pretu ya konosí. Tambe ta duna um impreshon di e buraku pretu den sentro di e konosido Milky Way. Aña pasá sientífikonan a logra kapta imágen di e sentro ku a haña e nòmber Sagittarius A*.

E opheto mas grandi ku ta pasa den e video ta TON 618, un di e burakunan pretu mas grandi den universo. E ta keda na un distansha di 10 mil mion aña di lus for di nos i ta pisa segun kálkulonan mas o ménos 66 mil mion solo manera esun di nos. E tamaño di TON 618 ta kalkulá na mas o ménos 43 biaha esun di nos sistema solar i dos biaha e tamaño di Milky Way.

E imágennan i informashon ku ta bin dilanti den e publikashonnan di NASA den ‘Black Hole week’ ta impreshonante. Si e video no ta habri, klek aki.

Arkeólogonan a deskubrí ruina di Maya ku kurpa sakrifiká

Arkeólogonan a deskubrí ruina di Maya ku kurpa sakrifiká

Arkeólogonan a deskubrí un ruina di e époka di Maya na Mexico ku por lo ménos 25 kurpa di ser humano sakrifiká komo ofrenda. E sientífikonan a deskubrí kráneo, kak i vários otro parti di kurpa di loke ta parse kurpa di partikularmente hóben maskulino.

E deskubrimentu a tuma lugá na Moral-Reforma den e estado Tabasco. E region ta un lugá kaminda vários pueblo Maya tabata hasi komèrsio i interkambio kultural ku otro den e periodo entre 600 i 900 aña despues di Kristu.

Segun e arkeólogonan ta trata di un edifisio ku tabata sirbi pa servisio na e dios di morto di e sivilisashon di Maya. Di por lo ménos 8 di e kadavernan e kabes tabata kitá afó.

E kurpanan tabata wardá repartí riba 2 piso riba otro. Kálkulonan te asina leu ta indiká ku un di e pisonan aki tabata èksistí entre 300 aña promé i 250 aña despues di Kristu. E otro piso ta konstruí i usá 600 pa 900 aña despues di Kristu. Aparte di e wesunan tambe a deskubrí vários prenda i pòchi ku probablemente a sirbi komo ofrenda.

Mas skelèt di T. rex ta bai disparsé den kolekshon privá

Mas skelèt di T. rex ta bai disparsé den kolekshon privá

E skelèt di un tyrannosaurus rex (T. Rex) bendé pa 5 mion euro na un findishi probablemente lo disparsé den un kolekshon privá. E 5 mion euro ta ménos si ku e 8 mion ku a konta inisialmente ku n’e. Tantu e bendedó komo e kumpradó a keda anónimo.

Ta trata di un skelèt di kasi 4 meter di altura i ku un largura di mas o ménos 11.5 meter. E rekonstrukshon di e animal yama Trinity, esta Trinidat. E ta konsistí di wesu di tres animal separá hañá na Montana i Wyoming den 2008 i 2013. Segun kálkulonan e restunan tin mas o ménos 67 mion aña. Por sierto ku mas o ménos mitar di e konstrukshon ta konsistí di wesu falsu.

Ta un desaroyo un poko preokupante ku dia pa dia mas i mas skelèt di dinosourio ta kabando den kolekshon privá. Ta asina den òktober 2020 un otro T. rex a kaba den un kolekshon privá pa 32 mion dòler. Aña pasá yüli un Gorgosourio a kaba den un otro kolekshon privá pa 6.1 mion dòler.

Sientífikonan no ta masha kontentu ku e desaroyo aki. Si hende sigui skonde e rekonstrukshonnan aki pa públiko den kolekshonnan privá, esaki por afektá e aspekto edukativo di e skelètnan aki. No ta èksistí hop skelèt original. Rònt mundu a haña apénas 30 skelèt di T. rex. di kua tur den Nort Amérika.