5 tips práktiko pa saka mas speed for di bo mobile internet

5 tips práktiko pa saka mas speed for di bo mobile internet

WhatsApp ku ta tarda pa manda un simpel mensahe, Facebook òf Instagram ta pega ora bo ta scroll, un video riba YouTube ta tarda pa play òf ta tuma un página di internet ku ta dura largu pa karga. Niun hende gusta mobile internet, òf manera den boka di pueblo bisá “internèt via data”, ku ta traha slow.

E mayor motibu pa e problema di mobile internet slow ta e kantidat di data rekerí pa hasi uso di sierto plataforma ku efektonan visual ku ta dia pa dia mas spektakular, pero ku ta chupa basta MB di e memoria di bo aparato i ta baha speed di bo internet konsiderablemente tambe.

Provedornan di internet ta hasi nan best pa kumpli ku e rekerimentunan di plataformanan moderno, pero no ta semper e desaroyo di internet speed i strukturanan di apps efisiente ta kana man na man ku otro. Programmers tin akseso na un speed di internet haltu ora nan ta diseñá nan apps, pero usuarionan riba kaya nò.

Ta bai tin otro momentu ku realístikamente bo no por konta ku mobile internèt ku sufisiente speed manera den kaso di interferensha, muchu usuario pareu riba un ret òf un distansha muchu grandi entre bo aparato i un hotspot òf antena. Pero afortunadamente tin algun manera pa evitá e problema di slow mobile internet dor di ahustá un ke otro den bo telefòn.

Sigui algun di (òf tur) e tipnan aki i lo bo ripará un diferensha mesora!

1. Clear bo Cache

Dor di limpia (na Ingles “clear”) e caching di bo telefòn no solamente bo ta aselerá bo speed di internet, pero tambe e funshonamentu d bo aparato su kapasidat interno. Buska e funshon pa limpia, esta “clear”, bo caching si bo no a hasi esaki pa basta tempu kaba pa wak si bo ta nota un diferensha.

2. Sera tur Apps

Ounke mayoria aparato tin sufisiente potensia interno pa prosesá vários app pareu, esaki no ta konta pa bo speed di mobile internet. Ademas, mas app bo tin ta drai pareu miéntras bo ta konektá via bo mobile provider, mas bo aparato lo gasta data inesesariamente. Sea sera algun di e appnan aki òf si bo no mester di nan, sera tur i lo bo nota un mehorashon di bo speed di mobile internet.

3. Paga e Auto Update di bo Apps

Updates pa bo apps no solamente ta baha bo speed di internet. Pió ainda: nan ta gasta bo data! Mayoria update ta tuma lugá den background i kisas lo bo no tuma nota di nan te ora ku bo tin ku usa bo internet. Yen biaha nos ta asumí ku ta e konekshon, pero den background por tin un app ku nèt na e momentu ei ta download un update sin ku bo ta mira esaki. Pa resolvé e problema ei, chèk e settings di bo apps i ahustá esakinan pa update solamente ora bo ta konektá ku WiFi. Bo por opta tambe pa paga e download outomátiko kompletamente i hasi updates promé ku bo bai drumi, pa bo lanta siguiente dia ku un telefòn aktualisá.

4. Usa un browser diferente òf usa Lite Apps

Un browser diferente por resultá den un mehorashon di bo speed di internet tambe. Algun browser ta traha mihó riba sierto aparato i vise vèrsa. De echo algun browser ta spesialmente diseñá pa sierto aparato. Purba vários pa wak si bo ta nota un diferensha. Meskos ku e browser di bo laptop, kòrda semper pa limpia cookies i bo history tambe! Otro kos ku bo por hasi ta chèk si apps ku bo ta usa regularmente pa, por ehèmpel, trabou riba kaya tin un vershon lite ku opshonnan básiko. Hopi di nan ta bin awendia den vershon lite tambe.

5. Reset bo Network Settings

E network settings di bo telefòn tin ora por okashoná un problema pa bo uso di mobile internet. Tin ora esakinan ta butá riba “automatic”, loke por influenshá bo speed di internet konsiderablemente. Bo por stabilisá esaki notablemente dor di reset bo Network Setting i despues paga e funshon outomátiko. Buska bo network provider manualmente, selekshoná e LTE Network di bo provider, safe e i kaba start bo telefòn di nobo.

Den un próksimo item nos ta para ketu riba kon mehorá bo konekshon di internet pa bo telefòn via WiFi.

Tips pa rekonosé fake news mesora

Tips pa rekonosé fake news mesora

5W Press ta komprometé na informá su oudiensia a base di datonan i echonan verifikabel. Komo parti di e kompromiso aki nos ke aportá na kombatimentu di Fake News mas tantu posibel ku fact-checks.

Tambe nos ta publiká regularmente Fact Sheets den kuadro di temanan ku ta den aktualidat. Fact Sheets ta instrumentonan indispensabel pa periodista, studiante, alumno i/òf interesadonan haña un bista mas realístiko i kompleto posibel di kualke tema den aktualidat.

Nos no ta solamente fact-check i debunk fake news ku ta plama via scoial media. Nos por siña bo tambe kon identifiká Fake News rápidamente. Sigui e siguiente “tips” i abo tambe por siña detektá fake news fásilmente:


Tip 1 – Chèk e fuente mesora

E tip aki por spar bo basta tempu. E página Hoaxwijzer (orígen: Bèlgika) tin un lista ekstenso di tur fuente notorio pa nan reportahe sensashonal i/òf fake news. Ku un konsulta kòrtiku riba e página aki bo no ta pèrdè bo tempu lesando kos ku no ta kuadra.


Tip 2 – Rekonosé e señalnan

Ora bo ta sinti ku un título di un artíkulo òf un app ku bo a risibí ta trigger sensashon fuerte di miedu, tristesa, rabia i/òf (esun mas engañoso di tur!) plaser/satisfakshon, tin un posibilidat ku bo ta konsumiendo fake news. E rekomendashonnan aki ta yuda determiná si bo tin posibel fake news bo dilanti:

  1. No lesa e título so
  2. Kontrolá e fuente
  3. Kontrolá e fecha di e publikashon
  4. Ken ta e outor?
  5. Kontrolá e fuentenan menshoná den e notisia
  6. Kontrolá sitashonnan i fotonan usá
  7. Tene kuenta ku bo opinion personal
  8. Kontrolá si tin otro fuente ofisial ku tambe ta raportá riba e issue
  9. Pensa, promé ku bo kompartí e informashon


Tip 3 – Tin fact-check kaba?

Nos a ripará ku mayoria fake news internashonal ku yega Kòrsou ya tin vários siman den sirkulashon promé ku nan alkansá social media na Kòrsou. Afortunadamente tin vários organisashon internashonal ku den mayoria kaso ya a investigá i verifiká e verasidat di e informenan aki:


Keda sigui nos website pa mas tips den futuro! Bo por usa e opshonnan bou di e artíkulo aki pa kompartí esaki i yuda konsientisá públiko.

Factsheet: Bernard Arnault atrobe persona mas riku na mundu

Factsheet: Bernard Arnault atrobe persona mas riku na mundu

Bernard Arnault a pasa Jeff Bezos komo persona mas riku na mundu. E invershonista i propietario di entre otro Louis Vuitton ta bon pa mas di 200 mil mion dòler. Arnault su entrada ta konsistí generalmente di benta di markanan renombrá manera Louis Vuitton, Tiffany & Co i Dom Pérignon.

Promé ku n’e Jeff Bezos tabata okupá e puesto di persona mas riku na mundu pa un par di dia. E fundadó di Amazon a remplasá na e okashon ei Elon Musk, propietario di Tesla, SpaceX i e plataforma X (ántes Twitter). Bezos a okupá e puesto aki por sierto tambe den 2021. Bezos ta bon pa 199 mil mion dòler.

Elon Musk a pèrdè su posishon despues ku e balor di su akshonnan den Tesla a baha. E kompania su balor a baha te na mitar siguiendo su pik den 2021. Esaki ta okashoná pa e ofèrta i kompetensha mas haltu di outonan eléktriko riba merkado. Resien Musk tabatin un otro kontratempu ora ku korte na Merka a prohibí Tesla pag’é un bonus di mas o ménos 55 mil mion dòler. Esei ta buta Musk na e di dos lugá di esnan mas riku na mundu ku un kapital propio di 189 mil mion dòler.

E posishon di persona mas riku na mundu ta vária generalmente entre Arnault, Bezos i Musk, pues e posishon aki por kambia kualke momentu atrobe. Si bo ke informashon aktualisá ‘real-time’ riba esnan ku mas kapital na mundu, konsultá e Billionaires Index di agensia di prensa Bloomberg.

Kevin Spacey a haña ròl komo Diabel mes den film italiano

Kevin Spacey a haña ròl komo Diabel mes den film italiano

Aktor Kevin Spacey ta bèk riba sèt despues di a optené un ròl den un pelíkula Italiano. Spacey tabata den publisidat den último añanan partikularmente pa kasonan relashoná ku vários akusashon di malkomportashon seksual.

E ròl den e pelíkula ta pa e motibu ei remarkabel. Ta asina ku Spacey lo hunga e ròl di Diabel mes den e pelíkula The Contract. E film ta dirigí pa Massimiliano Caroletti i produsí pa Cinecittà Studios. E fase di grabashon a finalisá resien na Roma, pero e fecha di lansamentu no ta konosí ainda.

E pelíkula ta un variante riba Faust, e kuenta di un hòmber ku ta bende su alma ku diabel. Aparte di Spacey tambe tin un ròl pa aktor Eric Roberts.

Ta promé biaha den 7 aña ku Spacey ta aktivo atrobe despues ku vários kabayero a bin dilanti i akus’é di abusu seksual. Aña pasá den yüli un korte na Londen a deklará Spacey inosente den un kaso entamá dor di kuater hòmber ku a akus’é di e abusu.

Tur e tempu ei e aktor, konosí tambe pa su ròl inolvidabel den House of Cards, no a sali den públiko. Ningun studio kier a rizga traha ku n’e.

Siguiendo e sentensia Spacey a kuminsá haña trabou atrobe. Asina el a fia su stèm den e thriller Control i tambe resien el a finalisá e grabashonnan pa e film independiente Peter Five Eight.

Dùinnan di strea ta move poko poko dor di desierto

Dùinnan di strea ta move poko poko dor di desierto

Sientífikonan di University of London a deskubrí e orígen di e dùinnan di strea gigántiko na Maroko. Lala Lallia, esun mas grandi i mas konosí na mundu, lo ta èksistí mas di 13 mil aña kaba i ta move poko poko dor di desierto dje pais.

Lala Lallia ta un asina yamá dùin di strea. Esakinan ta forma ora ráfaga di bientu dal frontalmente den otro. Esaki ta krea un sorto di pirámide den e santu dje dùin. Mirá di ariba esakinan tin forma di strea ku 4 òf 5 punta. Lala Lallia tin un altura di di 100 meter i tin un anchura máksimo di 700 meter.

For di un estudio mas profundo di e dùin a dedusí e edat di 13 mil aña, ounke e parti mas haltu a forma den último mil aña. Promé ku esei e atmósfera tabata mas húmedo ku den último mil aña. Vegetashon tabata yuda mantené e forma di strea.

Dor di kambionan di atmósfera e dùinnan aki a haña karakterístikanan nobo. No solamente Lala Lallia su tamaño a oumentá den útimo mil aña pero su lokalidat tambe ta kambiando poko poko. Tur aña Lala Lallia ta skùif mas o ménos 50cm dor di desierto.

Ta promé biaha ku a opservá e movementu. Te ku aworakí tabata solamente konosí ku e dùinnan aki a forma míles di aña pasá i ku despues nan ta disparsé poko poko atrobe den transkurso di tempu. E proseso aki lo tin miónes di aña tumando lugá kaba.

E informashon rekoudá tin su benefisionan ekonómiko tambe. Asina por plania proyektonan di infrastruktura pa liña di pipa teniendo kuenta ku e moveshonnan aki.

Por sierto ku por opservá mas dùin di strea den otro partinan di Áfrika, Asia i Nort Amérika tambe. Asta riba Mars i Titan (e luna mas grandi di Saturno) tambe a opservá e tipo di dùin aki.

Balor di bitcoin a bolbe alkansá rèkòrt

Balor di bitcoin a bolbe alkansá rèkòrt

E balor di bitcoin a bolbe alkansá un rèkòrt nobo. Djamars invershonistanan mester por a afford mas o ménos $69.200 pa kada bitcoin. E último rèkòrt ta di novèmber 2021, ora ku bitcoin a alkansá un balor di mas o ménos $69.000.

Despues e balor a baha i te asta kai den novèmber 2022. Esaki tabata okashoná pa un parti grandi pa e kaida di e plataforma pa kriptomoneda FTX.

Despues e balor a rekuperá. Esaki por a nota partikularmente den último luna ora ku e balor a subi ku 40%. E impulso ta danki na e supervisor Merikano SEC ku den yanüari a aprobá e asina yamá bitcoin trackers.

Esakinan ta invershon den kriptomoneda sin ku berdaderamente bo ta propietario di un òf mas òf parti di bitcoin. Invershonistanan a hinka hopi kapital den e trackers aki, loke a pusha e balor dje kriptomoneda.

Otro motibu pa e subida di balor ta e bahada drástiko di e kompensashon pa mining ku ta drenta na vigor próksimo luna. Mining ta e sistema di kompensashon pa kreashon di bitcoin nobo. Dor di e medida aki ménos bitcoin ta subi merkado, loke ta pusha e balor di e kriptomoneda pariba.

Den antisipashon di esei invershonistanan ta prosesando e pèrdida riba mining den e preis ku nan ta dispuesto na paga aworakí. Den pasado esaki tambe a pusha e balor dje moneda pariba.

Por sierto ku na kabamentu di dia e balor a baha bèk te $59.700.

Na yanüari tambe e presidente di SEC Gary Gensler a atvertí pa ku e riezgonan ku ta mará na invershonnan i produktonan relashoná ku kriptomoneda. E preokupashon di Gensler ta kompartí pa bankonan sentral rònt mundu.

Elefante Asiátiko ta dera nan kompañeronan meskos ku hende

Elefante Asiátiko ta dera nan kompañeronan meskos ku hende

Elefante Asiátiko ta tene entiero pa nan kompañeronan meskos ku hende. Sientífikonan na India a opservá na vários okashon elefantenan ta reuní pa dera un miembro di nan grupo. E enkuentronan aki ta bai kompañá pa sonidonan di lamento tambe.

Na total e sientífikonan a opservá 5 entiero entre 2022 i 2023. Den mayoria kaso tabata trata di ehemplarnan ku a muri hopi yòn. E estudio kompleto ta publiká den e revista Journal of Threatened Taxa.

E entieronan a tuma lugá den parti ost di India den e region Bengalen. Na kada entiero lo tabatin entre 15 pa 20 ehemplar. A nota tambe ku e animalnan no ta parse di skonde pa hende. Un di entieronan a tuma lugá na mas o ménos 200 meter for di un pueblo habitá.

E elefantenan a karga un yu morto huntu pa un sitio kaminda nan ta pone e kurpa den un parti profundo di tera lòs pa despues kubri esaki ku tera. Tambe a registrá e sonidonan di lamento di e animalnan.

Den promedio e seremonianan tabata tuma mas o ménos 40 minüt. Despues e animalnan no ta bai bèk e graf.

Entieronan den reino animal ta hopi skars. Aparte di esun di elefante tambe a nota ritualnan komparabel serka chimpansé i vruminga. Serka elefante e seremonia ta dura sinembargo mas largu.

Consumentenbond Hulandes ta demandá Meta pa 12 mil mion euro

Consumentenbond Hulandes ta demandá Meta pa 12 mil mion euro

Consumentenbond i Data Privacy Stichting (DPS) na Hulanda a lanta un kaso enorme kontra Facebook i Instagram na nòmber di 250 mil siudadano. Pa kada usuario e instanshanan ta pidi un kompensashon máksimo na rason di 1.250 euro.

E demanda di Consumentenbond i DPS ta konsistí di un kompensashon pa daño i perhuisio na balor di 750 euro pa kolekshon i uso di datonan privá i 500 euro pa kompartí esaki ku Merka.

Aña pasá kaba korte na Hulanda a dikta ku Facebook a rekohé muchu hopi informashon di usuario sin nan outorisashon. E informashon ei a sirbi despues pa bende espasio pa avisonan komersial. Korte no a bisa nada sinembargo di un eventual kompensashon.

Consumentenbond i DPS a purba negoshá un kompensashon ku propietario di Facebook Meta. Pero despues ku e palabrashonnan aki a frakasá e instanshanan a disidí entamá e kaso.

E demanda ta basta amplio i no ta solamente na nòmber di usuarionan di Facebook, pero tambe di Instagram. Si korte dikta na fabor di Consumentenbond i DPS, Meta mester paga kasi 12 mil mion euro (12.000.000.000) na kompensashon.

Promé implante di Neuralink den ser humano ta un echo

Promé implante di Neuralink den ser humano ta un echo

E promé implante di Neuralink den un ser humano ta un echo. Asina propietario di e kompania Elon Musk a informá riba X, ántes Twitter. Ta trata aki di un implante ku por lesa pensamentu, prosesá esaki i pas’é pa computer.

E boluntario pa e promé implante aki a operá djadumingu i lo ta rekuperando bon. E implante aki lo keda usá entre otro pa yuda hende ku parálisis òf problema di bista, asta si e persona en kuestion a nase siegu. Aña pasá Musk a haña aprobashon pa e prueba aki riba hende.

Promé ku e tèst aki a tèst e implante riba animal. Asina un chimpansé tabata kapas di hunga e videogame Pong sin controller usando solamente pensamentu pa manehá e computer. E Neuralink tabata registrá e pnesamentunan di e animal i transmití esaki pa e computer ku éksito. Ounke mester bisa si ku tabatin hopi krítika riba e echo ku vários animal a muri durante e promé tèstnan.

Protestanan na Fransia ta plama bai Bèlgika

Protestanan na Fransia ta plama bai Bèlgika

E protestanan di agrikultornan na Fransia a plama pa Bèlgika i ta afektando tráfiko den parti sùit di Hulanda. E karetera di Breda pa Antwerpen (E19) ta blòkiá pa tractor di e manifestantenan. Partikularmente den oranan di mainta esaki a okashoná bastante problema pa esnan ku ta bai trabou.

Den direkshon di Gent tambe karetera ta blòkiá dor di tractor. E sentro di tráfiko di Vlaanderen mester a regla vários adaptashon na situashonnan di tráfiko lokal pa asina, kaminda por, hende por yega nan destino.

Meskos ku por a mira anteriormente na Hulanda, e agrikultornan na Fransia i Bèlgika ta manifestá partikularmente kontra medidanan kontra e sektor. Ta trata entre otro di e preis ku nan tin mag di pidi pa nan produktonan, reglanan pa kombatí kambio di klima i supsidio riba kombustibel pa uso den agrikultura.

Jacob Zuma i ANC ta separá for di otro

Jacob Zuma i ANC ta separá for di otro

Èks presidente di Sur Áfrika Jacob Zuma no ta forma parti por lo pronto mas di partido ANC, e partido anteriormente liderá pa Nelson Mandela. Zuma i e partido pa algun tempu ta den konflikto ku otro. Esaki a kulminá ora ku Zuma a indiká di lo vota pa otro partido na e próksimo elekshon na Sur Áfrika.

Jacob Zuma tabata presidente di e pais na nòmber di ANC entre 2009 i 2018. Zuma a retirá relashoná ku akusashonnan di korupshon i a bai asta será despues di a ninga koperá ku e investigashon.

Zuma a indiká di lo sostené uMkhonto We Sizwe (MK), ku a nase di e divishon harmá di ANC durante e periodo di Apartheid. ANC sinembargo no ta rekonosé MK komo partido i ta èksigí e nòmber bèk.

Investigadónan ta deskubrí ref di koral di oseano mas grandi den historia

Investigadónan ta deskubrí ref di koral di oseano mas grandi den historia

Den fondo di Atlántiko a deskubrí e ref di koral di oseano mas grandi den historia. Ku teknologia avansá investigadónan a logra midi un region di 26 mil kilometer kuadrá den fondo di oseano ku te asina leu no tabata butá riba mapa. For di 1960 ta konosí ku tin koral den e region ei, pero e tamaño eksakto no tabata konosí.

Blake Plateau, manera e region yama, ta keda den parti wèst di Atlántiko na altura di estado Florida na Merka na un profundidat ku ta vária di 500 pa 1000 meter.

Mas o ménos 75% di fondo di oséano te ainda ta tereno deskonosí pa siensia. Pa motibu di e tamañonan enorme di e regionnan den fondo di laman a tuma kasi 10 aña pa determiná e midínan di e region aki. E investigashon a tuma 23 ekspedishon ku supmarino ekipá ku sonar.

Durante e eksplorashon den fondo di oseano a identifiká mas di 84 mil seru di koral. E tipo di koral aki ta blanku dor ku e no ta kome alga sino mikro-organismo ku ta biba den fondo profundo di oseano. E área ta habitá pa vários espesie ku ta biba den fondo di oseano leu for di superfisie.

E resultadonan di e investigashon ta publiká riba e website di Multidisciplinary Digital Publishing Institute.

Hòmber detené despues di habri porta di emergensha di avion pa kana riba ala

Hòmber detené despues di habri porta di emergensha di avion pa kana riba ala

Un hòmber na Mexico City a keda detené despues ku el a habri e porta di emergensha di un avion di Aeromexico pa e kana sali riba e ala. E hòmber lo a pèrdè pasenshi despues ku e avion a keda tres ora na tera ku retraso. E kompania di aviashon no a fasilitá èrko i awa pa e pasaheronan.

E hòmber no a hasi daño partikular na e avion i otro pasaheronan a aploudó su inisiativa. Siguiendo e insidente e pasaheronan a formulá un komunikado konhunto kaminda nan a sostené su akshon. Den e deklarashon tambe nan ta mustra riba e deterioro di e kalidat di airu den e avion.

E avion lo tabatin algun problema di mantenshon i no por a sali ainda. Siguiendo e akshon e pasaheronan mester a abordá otro avion. No tin klaridat kua sanshon lo imponé riba e hòmber ku a habri e porta. Den transkurso di djaluna lo sigui mas informashon.

Èks kasá Jeff Bezos a bende mas di 10 mil mion dòler riba merkado di balor

Èks kasá Jeff Bezos a bende mas di 10 mil mion dòler riba merkado di balor

MacKenzie Scott, èks kasá di fundadó di Amazon Jeff Bezos, a bende aña pasá 65,3 mion akshon den e kompania. Riba djabièrnè e akshonnan ei tabatin un balor di 10.3 mil mion dòler ora ku merkadonan di balor a sera. E akshonnan ku Scott a bende aña pasá ta representá mas o ménos 1 kuart di su interes den Amazon.

Despues di nan divorsio den 2019 Scott a risibí 4% di e akshonnan den Amazon, loke a but’é den 1 tiru den e tòp di muhénan ku mas kapital na mundu. Na e okashon ei el a indiká ku lo e duna mitar di su fortuna na karidat. Entretantu el a duna mas di 15 mil mion dòler na karidat. Asina lo el a yuda organisashonnan di karidat ku mas di 3500 mion dòler durante e pandemia di Covid-19 den 2020.

Scott su èks kasá Jeff Bezos tambe lo ta hasi donashonnan kuantioso na proyektonan di karidat, partikularmente organisashonnan okupá ku kambio di klima.